Wilczy Szaniec to główna kwatera Adolfa Hitlera w latach 1941 do 1944. Położona była w lasach blisko wsi Gierłoża, 8 km na wschód od Kętrzyna w obecnym województwie warmińsko-mazurskim. Wybudowana została by umożliwić  Hitlerowi lepsze dowodzenie  wojskami niemieckimi walczącymi na froncie wschodnim. Załoga Wilczego Szańca liczyła od 2100 do 2200 osób. Była to najbardziej strzeżona w tamym czasie twierdza na świecie.  Claus von Stauffenberg  20 lipca 1944 roku dokonał tu nieudanego zamachu na Hitlera.

W czasie II wojny światowej Hitler miał Główną Kwaterę przede wszyskim w Berlinie i Obersalzbergu. Oprócz tego było jeszcze osiem miejsc stacjonowania Kwatery Głównej. Najważniejsza z nich mieściła się w Gierłoży pod nazwą Wilczy Szaniec, z języka niemieckiego Wolsschanze. Nazwę tą osobiście nadał sam Hitler. Wykorzystał tu swój pseudonim Wilk z czasów walki w  I wojnie światowej. Kwatera położona była w trudno dostępnym miejscu na terenie podmokłym i bagiennym. Chroniły ją jeziora, bagna i obfite lasy liściaste. Oprócz tego chroniona była nieustannie przez stanowiska obrony przeciwlotniczej i samoloty myśliwskie, które startowały z lotnisk położonych w promieniu 100 km od kwatery. Przechodząca w pobliżu linia kolejowa ułatwiała komunikację. Budowę kwatery Wilczy Szaniec rozpoczęto jesienią 1940 roku i trwała nieprzerwanie do końca 1944. Budowę nadzorowała Organizacja Tod. Przy budowie drobne zlecenia wykonywały firmy z Kętrzyna i Giżycka. Natomiast prace specjalistyczne dokonywały przedsiębiorstwa z całych Niemiec. Przy budowie pracowało od 2 do 3 tysięcy ludzi. Zatrudniani byli tylko ludzie pewni i godni zaufania. Oprócz tego prace wykonywali też robotnicy z Polski, Norwegii, Francji i Rosji.

Stosowano zasadę, że co pół roku pracowników niemieckich przemieszczano na inne budowy, a cudzoziemców wywożono do obozów koncentracyjnych. Ogółem przy budowie kwatery pracowało 21 tysięcy ludzi. Prace budowlane  trwały nieprzerwanie przez cała dobę i przez cały rok, nawet w okresie zimowym. Materiał na teren budowy dostarczano przede wszystkim z Niemiec transportem kolejowym. Całkowity koszt budowy wyniósł 36 milionów marek. Budowę wykonywano w trzech etapach. W pierwszym etapie w latach 1940 do 1941 wybudowano kwaterę tymczasową, bo zakładano, że wojna na froncie wschodnim potrwa kilka miesięcy. Wtedy całość kwatery składała się z lekkich budowli żelbetonowych i drewnianych baraków. Rozbudowano  sieć dróg  i wybudowano też bocznicę kolejową. W pobliskim Karolewie na łąkach powstało lotnisko polowe. W drugim etapie w latach 1942 do 1943 roku nastąpiła rozbudowa istniejących już budowli w bezpośrednim otoczeniu z bunkrem Hitlera. Wtedy ukształtował się podział na dwie strefy. Pierwsza strefa zamknięta i zakazana była tylko dla Hitlera i jego najbliższego otoczenia. W drugiej  strefie w południowo -wschodniej części kwatery znalazły się przedstawicielstwa wojsk lotniczych, marynarki wojennej, ministerstwa spraw zagranicznych i ministerstwa uzbrojenia. Wybudowano też liczne pomieszczenia biurowe, schron dla gości, herbarciarnię i kino. W trzecim etapie od roku 1944 z powodu zagrożenia nalotami istniejące już schrony wzmocniono dodatkowym betonem.

Ściany powiększono do 4 metrów, a stropy do 8 metrów grubości. Całej budowy Wilczego Szańca ostatecznie nie zdążono ukończyć. To, co obecnie można tam zwiedzić powstało pod koniec roku 1944. Ogółem na terenie Wilczego Szańca znajdowało się 80 obiektów wykonanych z konstrukcji trwałej i 100 baraków drewnianych. Łącznie kwatera miała 250 ha i otoczona była najpierw zasiekami, a potem polem minowym. Co kilkasetmetrów stały drewniane wieże obserwacyjne, a na suchym terenie betonowe stanowiska karabinów maszynowych. Największe schrony miały ściany grubości od 6 do 8 metrów i 8 metrowe stropy. Większość budowli była typu naziemnego ze względu na wysoki poziom wód gruntowych. Drogi samochodowe wykonane były z asfaltu, betonu i bruku. Cała kwatera była starannie maskowana. Ściany niektórych bunkrów pokryte były tynkiem z domieszką trawy morskiej i zielonej farby. W późniejszym okresie ściany budynków malowano w szaro-zielono-brązowe plamy. Energia elektryczna dostarczana była z lokalnych elektrowni. Obiekt był też wyposażony we własne agregaty prądotwórcze.  Posiadał własne ujęcia wodne, nowoczesne środki techniczne i wszędzie było centralne ogrzewanie. Wilczy Szaniec posiadał też bezpośrednie połączenie telefoniczne i radiowe z Berlinem i innymi punktami dowodzenia.  Cała kwatera otoczona była dwukrotnym płotem z siatki druciannej. Wewnątrz między ogrodzeniami były pola minowe. Do stref prowadziły specjalnie strzeżone bramy. Załoga Wilczego Szańca liczyła od 2100 do 2200 osób. Oprócz oficerów wojskowych byli to także fryzyjerzy, kucharze, lekarze i sekretarki. 

Cały obszar wokół kwatery był nieustannie patrolowany i Wilczy Szaniec był najlepiej strzeżonym miejscem w tym czasie na świecie.  Hitler pierwszy raz przybył do Wilczego Szańca 24 czerwca 1941 roku i  przebywał w nim do 20 listopada 1944 roku. W pierwszej strefie przeznaczonej tylko dla niego spędził Hitler łącznie 800 dni, po odliczeniu wyjazdów. W tej strefie przebywali z nim tylko najbliżsi współpracownicy. Wilczy Szaniec odwiedzali też i spotykali się tam z Hitlerem przedstawiciele państw współpracujących w tym czasie z Niemcami. To tam też  podejmowano najważniejsze decyzje związane z przebiegiem II wojny światowej. Tutaj też 20 lipca 1944 roku Claus von Stauffenberg  i Werner von Haeften dokonali nieudanego zamachu na Hitlera. Na zawsze Hitler opuścił Wilczy Szaniec 20 listopada 1944 roku z powodu zbliżającego się wschodniego frontu. Zaś 22 listopada 1944 Feldmarszałek Keitel wydał rozkaz zniszczenia kwatery. Ostatecznie wysadzenie obiektów Wilczego Szańca nastapiło w nocy z 24 na 25 stycznia 1945 roku. Niemcom, którzy wybudowali  Wilczy Szaniec nie udało się zniszczyć tej potężnej  fortecy, którą sami wykonali. Żelbetonowe bloki pod wpływem środków wybuchowych popękały, przesunęły się, a niektóre zapadły się.

Po dzień dzisiejszy w ruinach Wilczego Szańca kryją się niezbadane jeszcze tajemnice tego kompleksu. Zniszczoną częściowo kwaterę 27 stycznia zajęły wojska radzieckie, które  rozminowały  arterie komunikacyjne na objekcie. Jednak Wiczy Szaniec pozostał nierozminowany. Jego teren był dokładnie zaminowany na wszystkie możliwe sposoby. Zaminowanie było prawie niemożliwe do rozbrojenia. Część min była bowiem nierozbrajalna,a inne  nie  do wykrycia. Dlatego do rozminowywania tego terenu używano materiałów wybuchowych wysadzając  miny w powietrze.  Po zakończeniu wojny w 1945 roku przystąpiono do rozminowania kwatery. Całkowite rozminowanie i oczyszczenie terenu wokół  kwatery zostało ostatecznie zakończone  29 października 1955 roku. Dokonali tego polscy saperzy. Do zwiedzania kwatera Hitlera Wilczy Szaniec zotała udostępniona dopiero w 1959 roku. Wilczy Szaniec to jedno z najciekawszych miejsc związanych z II wojną światową i największa atrakcja turystyczna w tym regionie.

Opracowanie na podstawie materiałów dostępnych w internecie.

Comments powered by CComment' target='_blank'>CComment

Wir nutzen Cookies auf unserer Website. Einige von ihnen sind essenziell für den Betrieb der Seite, während andere uns helfen, diese Website und die Nutzererfahrung zu verbessern (Tracking Cookies). Sie können selbst entscheiden, ob Sie die Cookies zulassen möchten. Bitte beachten Sie, dass bei einer Ablehnung womöglich nicht mehr alle Funktionalitäten der Seite zur Verfügung stehen.