Projekt Riese, z niemieckiego olbrzym to kryptonim największego projektu górniczo-budowlanego hitlerowskich Niemiec w czasie II wojny światowej. Jego budowa trwała od roku 1943, prawie do zakończenia wojny. Przy budowie tego projektu pracowali więźniowie z obozu Gross Rosen. Z trzech kompleksów tego projektu  ciekawe jest podziemne miasto Osówka. To chyba najbardziej  tajemnicze podziemne miejsce w Polsce. Prawdopodobnie miało ono być prywatną kwaterą Hitlera, a cały kompleks miał być miejscem do budowy cudownej broni dla III Rzeszy.

Riese, z języka niemieckiego olbrzym to kryptonim największego projektu górniczo-budowlanego hitlerowskich Niemiec w czasie II wojny światowej. To chyba najbardziej tajemnicze podziemne miejsce  w Polsce. Znajduje się w Górach Sowich i jest największą atrakcją turystyczną w regionie Wałbrzyskim.

Prace budowlane kompleksu Riese rozpoczęła jesienią 1943 roku spółka budowlana Industriegemeinschaft  Schlesien AG. Jednak z powodu niezadawalających wyników robót od marca 1944 roku nadzór nad budową przejęła Organizacja Todt. Prace budowlane trwały nieprzerwanie aż do lutego 1945 roku.

Przy budowie tego kompleksu w nieludzkich warunkach pracowali więźniowie z obozu koncentracyjnego Gross Rosen. Podziemne sztolnie i komory drążono tradycyjnymi metodami górniczymi za pomocą materiałów wybuchowych, które umieszczano w szczelinach skalnych. Urobek wywożono na zewnątrz kolejkami wąskotorowymi. Zaś same komory wzmacniano obudową żelbetonową. Więźniowie budowali drogi i torowiska kolejek. Także pracowali przy przeładunku materiałów budowlanych.  Złe odżywianie, przemęczenie ciężką pracą i niebezpieczne podziemne roboty powodowały, że więźniowie prawie wszyscy umierali. Ci, co zostali dla zatarcia śladów byli zabijani.

Kompleks Riese to imponujące, duże hale, korytarze i wielkie podziemne wyrobiska. Wszystko to prawdopodobnie miało służyć do stworzenia podziemnych fabryk broni.

Ze wszyskich trzech kompleksów Riese, najbardziej wykończony jest kompleks w Głuszycy, to tzw. podziemne miasto Osówka. Tutaj na uwagę zasługują przede wszystkim dwa obiekty, tj. „Kasyno“ i „Siłownia“.

„Kasyno“ jest 50 m długie.  Znajdują się tam otwory okienne, potężne stropy żelbetonowe, przewody kominkowe, a także rury instalacyjne, i wewnętrzne ocieplenie z płyt wiurowo–cementowych.
„Siłownia“ to potężny blok betonowy. W jego skład wchodzą mniejsze zbiorniki i pomieszczenia, do których prowadzą włazy ze stalowymi klamrami.

Podziemne miasto Osówka miało być prawdopodobnie prywatną kwaterą Hitlera. Niektórzy uważają, że cały kompleks Riese miał być terenem do produkcji cudownej broni. Być może miejsce to miało być przeznaczone  do ukrycia skarbów III Rzeszy lub służyć jeszcze  innym celom?

Tajemnicze przeznaczenie całego kompleksu Riese czyni to miejsce jeszcze bardziej ciekawym do zwiedzania. Po wkroczeniu na te tereny Armii Czerwonej wiele miejsc z kompleksu Riese zostało wysadzonych w powietrze i zalanych wodą. Ciekawostką jest, że około 50 % podziemnych korytarzy nie zostało do tej pory odnalezionych. Duża część podziemnych sztolni jest zamknięta, bo wejście tam jest niebezpieczne.

Kompleks Riese jest tylko  częściowo udostępniony dla turystów. W 1995 roku została otwarta trasa do zwiedzania w komleksie „Rzeczka“, która została w 2001 roku przekształcona w Muzeum Sztolni Walimowskich. Oprócz tego zwiedzać można też kompleksy „Osówka” i „Włodarz” z przewodnikiem. Natomiast obiekty naziemne ogladać można samodzielnie.

Ciekawą propozycją jest zwiedzanie dla grup zorganizowanych. Jest też specjalna trasa edukacyjna dla dzieci z niespodziankami. Przerażające są ciemności, chłód i ponury nastrój we wszystkich obiektach Riese. Powstaje uczucie zachwytu i zdumienia tym wszystkim co można tam zobaczyć, i przeżyć. Jednocześnie głęboki smutek i ból z powodu tysięcy istnień ludzkich, które tam ciężko pracując straciły życie. Jednak warto przyjechać w Góry Sowie i zapoznać się z kompleksem Riese, i zwiedzić podziemne miasto Osówka.

Tajemnicze podziemne miasto Głuszyce – Kompleks Osówka jest udostępnione do zwiedzania przez 7 dni w tygodniu w godzinach  10 – 18 od kwietnia do października i od listopada do marca od godz. 10 – 16.

Opracowano na podstawie materiałów dostępnych w internecie.

Krystyna Rodowicz-Jamrog