Księże proboszczu, Szanowni goście, Drodzy zgromadzeni.
Mam do Was nietypową, może dziwną prośbę. Przymknijcie na chwilę oczy, puśćcie wodze wyobraźni i cofnijcie się w niej o 90 lat.
Jest 1 maja 1929r. , słoneczne popołudnie, mieszkańcy Starego Kramska wrócili z kościoła i zaczynają się gromadzić na placu przed domem Teodora Spiralskiego. Są wszyscy, dorośli i dzieci, członkowie Związku Polaków w Niemczech i ich rodziny, przewodniczący Koła Franciszek Reiman, jego zastępca Stanisław Groszek no i oczywiście Teodor Spiralski. Wszyscy odświętnie ubrani czekają niecierpliwie na pojawienie się gości. Wreszcie są – poseł Jan Baczewski i najbardziej oczekiwany – nauczyciel z Polski - Seweryn Kuchta.
Jan Baczewski zabierając głos mówi o wielkim zwycięstwie Polaków , o święcie jakim jest otwarcie 9-ciu polskich szkół, w tym pierwszej na Babimojszczyźnie właśnie w Starym Kramsku. Zapewnia, że będą otwierane następne i tak rzeczywiście się staje: w czerwcu otwierane są szkoły polskie w Dąbrówce, Nowym Kramsku i Podmoklach Wielkich i Małych a na koniec w Babimoście. Zachęca rodziców do posyłania dzieci do polskiej szkoły, dziękuje Teodorowi Spiralskiemu za odwagę i decyzję o oddaniu jednej izby na salę lekcyjną i skrawka ziemi na boisko szkolne. Na koniec przedstawia pierwszego nauczyciela – Seweryna Kuchtę, który przyjechał z Polski aby uczyć starokramskie dzieci. Seweryn Kuchta wprowadza 33 dzieci do klasy. Może być mały kłopot, czy dla wszystkich starczy miejsc w ławkach szkolnych, ale i tym sobie poradzi, podzieli dzieci według wieku. Jan Baczewski kończąc swoje wystąpienie zapewnia o poparciu i pomocy centrali Związku Polaków w Niemczech w pokonywaniu trudności związanych z organizacją nauki w polskich szkołach, intonuje hasło Rodła: I nie ustaniem w walce, siłę słuszności mamy i mocą tej słuszności wytrwamy i wygramy.
Otwieram oczy i widzę Was – potomków tamtych odważnych i bohaterskich Spiralskich, Kwaśników, Cichych, Kubickich, Brzezińskich, Kubików, Janików, Skalskich i wielu innych, których pamięć i odwagę w 90 rocznicę otwarcia naszej szkoły przywołujemy i pragniemy uczcić. Nasza obecności tutaj w świątyni i modlitwa, są dowodem że ich bohaterstwo i ofiara życia niektórych nie poszły na marne. Tamta szkoła trwała 10 lat, zmieniali się nauczyciele, ubywało dzieci, ale minęło 6 lat okrutnej wojny i polska szkoła znów wróciła, do tej samej izby w domu Teodora Spiralskiego i funkcjonowała tam jeszcze 15 lat.
Dzisiaj w tym miejscu stoi potężny kamień ze skromną tablicą o treści:
„W tym domu czynna była szkoła polska w latach 1929 – 39 i znakiem Rodła”. Wracając po nabożeństwie do Starego Kramska zatrzymamy się tam na chwilę aby myślą serdeczną, w zadumie wspomnieć wszystkich związanych z tamtą, historyczną, naszą, polską szkołą.
Ten tekst przeczytał na początku mszy świętej prawnuk Teodora Spiralskiego – Dariusz Spiralski.
W trakcie Mszy św. czcigodny Ksiądz Proboszcz Waldemar Sołtysiak wygłosił wzruszające kazanie nawiązujące w swej treści do uroczystości rocznicowej. Po mszy zebrani w kościele w Nowym Kramsku udali się na cmentarz parafialny aby zapalić znicze na grobach działaczy Związku Polaków w Niemczech z lat 1929 – 39, którzy zginęli w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen. Następnie przyjechali do Starego Kramska w miejsce gdzie stał budynek polskiej szkoły i odsłonili tablicę przy pomniku informującą o historii tej szkoły. Uczestnicy tej podniosłej uroczystości złożyli wiązanki kwiatów, wśród nich delegacja Klubu Rodła z Berlina. Na spotkaniu towarzyskim w świetlicy wiejskiej wręczono medale Rodła Fundacji rodziny Kłopockich pięciu uczniom szkoły polskiej w latach 1929 – 39 oraz dyplomy uznania nauczycielkom uczącym w szkole po 1945r. Na spotkanie przybyło aż 11 byłych pedagogów tej szkoły, która w wyniku reformy oświaty i braku dzieci została zamknięta w 1979r. Spotkanie przebiegało w bardzo serdecznej i momentami wzruszającej atmosferze przygotowane i prowadzone przez Zarząd Klubu Rodła Ziemi Babimojskiej – Dariusza Spiralskiego oraz Andrzeja Kowalskiego syna Bogdana Kowalskiego nauczyciela szkoły polskiej w latach 1936 – 39 i 1948 – 64.
